adap

           กลับมา Explore กันต่อ กับเรื่องราวของ \”คอซอวอ\” ดินแดนที่ \”มีอยู่\” แต่เหมือนไม่มีอยู่จริง บนแผนที่โลก หลังจากที่ในตอนก่อนผมได้เล่าให้ฟังถึงภูมิหลังของที่นี่ คราวนี้เราจะออกเดินทางจริง ๆ กันแล้วนะครับ            แต่การเข้าถึงคอซอวอจริง ๆ นั้นมันไม่ได้ง่ายเหมือนการปักหมุดในแผนที่ หรือเปิดแอพพลิเคชั่นหาทางไปอย่างที่เราคุ้นเคย มีบางอย่างซ่อนอยู่ในชั้นลึกกว่าการเดินทาง นั่นคือเงื่อนไขทางการเมืองที่ซับซ้อน            แผนการเดินทางของผมในตอนแรกไม่มีคอซอวอ จากโซเฟียตั้งใจจะไปเบลเกรด ต่อซาราเยโว และอาจเลยไปถึงพอดโกริกา เมืองหลวงของมอนเตเนโกร เส้นทางถูกวางไว้อย่างราบรื่นแต่ก่อนที่ทุกอย่างจะถูกจอง ผมก็นึกขึ้นมาได้ว่า… บางประเทศในแถบนี้ ยอมรับวีซ่าอเมริกาที่ยังไม่หมดอายุ           การเปิดเว็บเช็กข้อมูลแต่ละประเทศจึงเกิดขึ้นชนิดชวนให้หัวใจเต้นแรงเหมือนนักล่าสมบัติที่กำลังแกะรอยอะไรบางอย่างและสุดท้ายผมก็พบว่า \”คอซอวอ\” คือหนึ่งในประเทศนั้น เหมือนจักรวาลกระซิบข้างหูว่า อย่าให้โอกาสนี้หลุดลอยไป แผนที่วางอย่างดีจึงถูกปัดตกในพริบตา ถูกแทนที่ด้วยแผนใหม่ที่หัวใจล้วน ๆ […]

           เมื่อครั้งแรกที่ผมได้ยินชื่อ “คอซอวอ” (Kosovo) ภาพที่ปรากฏขึ้นมาในหัวไม่ใช่ภาพของเมืองท่องเที่ยว แต่กลับเป็นภาพของสมรภูมิและเสียงปืน เหมือนตอนที่ผมไป “ปาเลสไตน์” ที่ตลอดทางเจอแต่ทหารถือปืนเต็มยศ เห็นแต่กำแพงที่เต็มไปด้วยร่องรอยกระสุน และที่สำคัญ สัมผัสได้ถึงความหวาดหวั่น หวาดกลัวของทุกคนที่อยู่ในบริเวณนั้น ไม่ว่าจะเป็นคนยิว หรือชาวปาเลนติเนียน ทุกคนล้วนอยู่บนความระแวด ระวังภัยสูงสุดจนบรรยากาศรอบด้านเต็มไปด้วยความเครียด            คอซอวอก็เช่นกัน ที่เมื่อได้ยินชื่อแล้วจิตใจก็มักวิ่งไปหาภาพของค่ายผู้ลี้ภัย รั้วลวดหนาม รอยเท้าของทหารบนดินฝุ่น มี “รอยกระสุน” ฝังเต็มทั้งในผนังตึกและในหัวใจคน ผมคิดถึงเมืองร้าง บ้านครึ่งหลัง ถนนที่ยังไม่ปูเสร็จดี ผมจินตนาการว่าจะได้พบกับผู้คนที่ยังระแวงกัน ไม่ไว้ใจกัน หรือบางทีอาจไม่แม้แต่จะสบตากันด้วยซ้ำ เพราะอดีตมันหนักเกินจะหันมาส่งยิ้มให้กันได้ง่าย ๆ            แต่ทันทีที่ก้าวเท้าลงจากรถที่จอดในย่านใจกลางเมือง Pristina เมืองหลวงของประเทศ ภาพทุกอย่างที่ผมเคยเชื่อ… เหมือนจะพังลงในพริบตา        

           Explore World, Explore Mind EP. ส่งท้ายของรวันดา ผมขอพาทุกท่านปิดฉากด้วยความสงบของใจและความยิ่งใหญ่ของธรรมชาติ ตามสัญญาที่ให้ไว้ว่าเรื่องราวทั้งหมดจะไม่ได้จบลงที่เลือดและน้ำตา หากแต่จะจบลงที่ “ความงดงามของชีวิต” ที่ยังคงดำเนินต่อไป            ไม่น่าเชื่อว่าประเทศที่เคยแทบจะล่มสลายจากโศกนาฏกรรมทางประวัติศาสตร์ จะสามารถพลิกฟื้นขึ้นมาเป็นจุดหมายปลายทางแห่งความหวัง ที่สร้างชื่อเสียงระดับโลกจากสิ่งที่มีอยู่แล้วอย่างทรัพยากรธรรมชาติและสัตว์ป่าหายาก โดยเฉพาะการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ที่พิเศษสุดระดับโลก อย่าง Gorilla Trecking            ใช่ครับ ตอนนี้ผมจะพาทุกท่านเข้าป่าไปพบกับกอริลลาภูเขาตัวเป็น ๆ แบบไร้กรงกั้น พบในถิ่นที่อยู่จริงของพวกมัน ได้เห็นพฤติกรรมและวิถีชีวิตโดยตรง ใกล้ในระดับที่ไม่เคยสัมผัสมาก่อน (ดูภาพปกของบทความนี้ได้) ทั้งการจะเข้าไปพบพวกมันได้ต้องจองล่วงหน้าที่บางช่วงอาจต้องจองกันข้ามปี ที่สำคัญจ่ายเงินในระดับที่ต้องคิดกันหนัก แต่ไม่ว่าจะยุ่งและแพงแค่ไหนต้องบอกว่าสิ่งที่ได้กลับมานั้น… มากเกินคุ้ม            กอริลลาแห่งรวันดา  ผืนป่า ภูเขา และชีวิตที่ใกล้สูญพันธุ์  

           Explore World, Explore Mind เสาร์นี้ กลับมาพร้อมเรื่องราวของประเทศที่โลกเคยมองข้าม แต่ประวัติศาสตร์ของมันกลับกระแทกหัวใจได้แรงกว่าที่ใครคาดคิด รวันดา ดินแดนที่เคยตกอยู่ในห้วงมืดมนของการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ครั้งร้ายแรงที่สุดในประวัติศาสตร์มนุษยชาติ และในเวลาเพียงไม่ถึงศตวรรษ ก็สามารถลุกขึ้นมายืนหยัดท่ามกลางเวทีโลกได้อีกครั้งอย่างสง่างาม โดยไม่มีพลังเหนือธรรมชาติใดช่วยเหลือ มีเพียง \”หัวใจของประชาชน\” ที่ไม่ยอมยกประเทศให้กับความเกลียดชัง            สองตอนก่อนผมได้เล่าไปแล้วถึงภาพของสงครามกลางเมือง และการสังหารหมู่ที่เกิดขึ้นเมื่อสามทศวรรษก่อน แต่ในตอนนี้ ก่อนที่จะพาทุกคนไปสัมผัสทริปสุดพิเศษที่มีเพียงสามประเทศในโลกเท่านั้นที่จัดได้ ผมขอหยุดไว้ตรงนี้สักครู่ เพื่อพาไปขุดชั้นหินทางประวัติศาสตร์ที่ลึกกว่านั้นอีกระดับ เพื่อให้เข้าใจว่า ก่อนที่ประเทศนี้จะเปื้อนเลือดของเพื่อนบ้านกันเอง มันเคยเกิดอะไรขึ้นมาก่อนหน้านั้น            เพราะจะเข้าใจปัจจุบันได้จริง ต้องกล้าหันกลับไปมองอดีตอย่างไม่หลบสายตา และเมื่อมองให้ลึกมากพอก็จะเห็นว่า ต้นตอของความบาดหมางไม่ได้เริ่มจากชาวรวันดาเอง หากแต่ฝังรากมาจากยุคล่าอาณานิคม วันที่ประเทศนี้ตกอยู่ในเงาอำนาจของจักรวรรดิเบลเยียม และถูกปกครองด้วยยุทธศาสตร์ \”แบ่งเพื่อปกครอง\”            ดังนั้น ถ้าใครอยากเข้าใจว่าทำไมรวันดาถึงเคยลุกเป็นไฟ และวันนี้กลับมายืนหยัดได้อย่างน่าอัศจรรย์

           เมื่อวานเราได้ทิ้งท้ายไว้ถึงประเทศเล็ก ๆ แห่งหนึ่งที่เคยกลายเป็นเถ้าถ่านแห่งประวัติศาสตร์ จากสงครามกลางเมืองสุดสะเทือนใจ แต่วันนี้กำลังลุกขึ้นมาเป็นต้นแบบของการเกิดใหม่ที่ทั้งโลกหันมามองด้วยความทึ่งและยกย่อง หลายคนอาจยังไม่รู้ว่ารวันดาที่เคยผ่านโศกนาฏกรรมอย่างการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ (genocide) มาเมื่อไม่ถึงสามทศวรรษก่อน กำลังกลายเป็นหนึ่งในประเทศที่สะอาด ปลอดภัย และมีอัตราการพัฒนาเร็วที่สุดในแอฟริกา … มันเกิดขึ้นได้ยังไง            วันนี้ผมอยากชวนคุณออกเดินทางไปไกลหน่อย แต่ไม่ใช่แค่ทางกายภาพ เพราะจริง ๆ แล้ว “Explore World” ที่ว่านี้ ถ้าไม่มี “Explore Mind” มันก็คงไม่ต่างจากแค่การไปเปลี่ยนวิวเฉย ๆ สำหรับผมทุกการเดินทางมันคือการได้ย้อนกลับมาฟังเสียงของใจเราให้ชัดขึ้น            รวันดาเป็นเหมือนบทเรียนหนึ่งที่ผมรู้สึกว่า ถ้าเราเปิดใจฟังให้ดี เราจะเห็นว่าการฟื้นฟูไม่ได้เริ่มจากนโยบายใหญ่โต แต่มันเริ่มจาก \”ใจเล็ก ๆ ที่ไม่ยอมแพ้\” คนในประเทศนั้นไม่ได้แค่รื้อฟื้นอาคารบ้านช่อง แต่เขาเริ่มจากการรื้อความเจ็บในใจ รื้อความกลัว และสร้าง “ความไว้ใจ” กลับมาใหม่

           ถ้าโลกเคยเงียบเกินไปเมื่อเสียงของความเกลียดชังดังกึกก้อง รวันดาคือบทเรียนที่ตะโกนใส่หน้าพวกเราทุกคน            Explore World, Explore Mind ออกเดินทางเพื่อกลับมาพบใจ หลายปีที่ผ่านมา ผมมีโอกาสออกเดินทางรอบโลก ไม่ใช่เพื่อเช็กอินตามสถานที่ท่องเที่ยวชื่อดัง แต่เพื่อค้นหาบางสิ่งที่ลึกกว่านั้น ความหมายของชีวิตและสัจธรรมของการอยู่ร่วมกันของมนุษย์ ในทุกประเทศที่ไป ผมจะถามตัวเองเสมอว่า “เราเรียนรู้อะไรจากที่นี่ได้บ้าง เพื่อกลับมาดูแลหัวใจของเราเองให้ดีขึ้น”            ซีรีส์บทความ “Explore World, Explore Mind” จึงเกิดขึ้น เพื่อถอดบทเรียนจากประเทศต่าง ๆ ที่เคยเจ็บ เคยล้ม และลุกขึ้นมาได้อย่างน่าอัศจรรย์ และประเทศที่ผมเลือกเปิดซีรีส์นี้คือ… \”รวันดา\”            หลายคนอาจนึกถึงรวันดาเป็นเพียงประเทศยากจนในแอฟริกา หรือจำได้แค่ภาพข่าวการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์สุดโหดเมื่อเกือบ 30 ปีก่อน แต่วันนี้ รวันดาเปลี่ยนไปมากกว่าที่ใครจะจินตนาการได้

          กรรมกรข่าว เปราะบาง สภาพจ้างงานยืดหยุ่นไม่อิสระจริง หากแต่ทำให้ ไร้อำนาจการรวมกลุ่มเจรจาต่อรอง           โจทย์หนึ่งที่ กรรมกรข่าว (ตัวจริง) ในอุตสาหกรรมสื่อ ที่ไม่ได้จำกัดเพียงนักข่าว แต่รวมทั้งช่างภาพ คนขับรถ กราฟิก โปรดิวเซอร์ รีไรท์เตอร์ ฯลฯ ต้องทำงานหนัก ไม่เป็นเวลา และแน่นอนกระทบสุขภาพกาย/ใจ คือ อำนาจต่อรองของคนเหล่านี้มีน้อย และจะน้อยมากลงไปเรื่อยๆ           1. รูปแบบการจ้างงานที่ยืดหยุ่น               เรามีการจ้างงานหลากหลายมาก หลายคนอาจมองบวก แต่หากดูลึกลงไปมันคือมันแยกย่อยสภาพการจ้างงาน จนถึงความสามารถในการรวมตัวต่อรองของคนงานในอุตสาหกรรมนี้ เกิดมีคนงานประจำเรียกร้องอะไร ก็จ่ายงานให้ฟรีแลนช์ หรือเฮาท์โปรดักซ์ชั่นที่รับรายชิ้น ส่วนรูปแบบการจ้าง 2