สมโรจน์ สำราญชลารัตน์

ปัญหาหมอกควันไฟป่าในพื้นที่ 8 อำเภอของจังหวัดแพร่ มีปริมาณค่า pm2.5 สูงสุดติดอันดับ 1 ของภาคเหนือตั้งแต่เดือนมกราคมถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์ปีนี้ ในช่วงปลายเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมามีฝนตกติดต่อกัน 3 วัน ส่งผลให้ปริมาณฝุ่น PM 2.5 ในอากาศลดลงอย่างน่าพอใจ แต่สถานการณ์ ณ วันที่ 28 กุมภาพันธ์จนถึงต้นเดือนมีนาคมค่า pm 2.5 เพิ่มขึ้นมาอยู่ที่ 83 อยู่ในลักษณะปานกลาง การเกิดไฟป่าและการเผาในพื้นที่โล่งแจ้งเริ่มมีเพิ่มขึ้น ถ้ายังไม่มีการจัดการอย่างถูกวิธีคาดการณ์ว่าในพื้นที่จังหวัดแพร่จะมีค่าฝุ่นละออง PM 2.5 หนาแน่นติดอันดับต้นๆ ของภาคเหนืออีกครั้งอย่างแน่นอน ในช่วงกลางเดือนถึงปลายเดือนมีนาคม ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ที่บ้านปง หมู่ 3 ต.ต้าผามอก อ.ลอง จ.แพร่ มีป่าชุมชนและป่าต้นน้ำที่ชาวบ้านร่วมกันดูแลนับหมื่นไร่ และพื้นที่เกษตรกรรม นาข้าว ไร่มันสำปะหลัง ไร่ข้าวโพด สวนหน่อไม้ ที่ต้องมีการเผาวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร แต่หมู่บ้านนี้สามารถป้องกันการเกิดไฟในป่า และในพื้นที่เกษตร ทั้งหมดได้สำเร็จ ตัวชี้วัดความสำเร็จของหมู่บ้านนี้จากสถิติ 5 ปีติดต่อกันไม่พบจุด hotspot ในพื้นที่ นายบุญยิ่ง

ยังมีความหลากหลายทางชีวภาพ เป็นแหล่งที่อยู่ของนกยูงและป่าสักทองสำคัญในระดับอาเซียน เวลา 9:00 น วันที่ 19 กุมภาพันธ์ 2568 สำนักงานทรัพยากรน้ำที่ 9 ร่วมจัดกิจกรรมเนื่องในวันพื้นที่ชุ่มน้ำโลก ที่บริเวณหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติแม่ยมที่ มย.2 (ผาอิง) ตำบลสะเอียบ อำเภอสองอำเภอสอง จังหวัดแพร่ มีนายดุลยธรรม ทวิชสังข์ ผู้อำนวยการสำนักงานทรัพยากรน้ำที่ 9 นายเพลิน ขวัญนาค ผู้แทนสำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 13 นายปรีชา โตมี ผู้อำนวยการสำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดแพร่ นายวีรพล กึกก้อง ผู้แทนสำนักจัดการทรัพยากรป่าไม้ที่ 3 แพร่ ถ่ายก้องไมตรี เทศสูงเนิน หัวหน้าอุทยานแห่งชาติแม่ยม นายณัฐปคัลภ์ ศรีคำภา นายกองค์การบริหารส่วนตำบลสะเอียบ นายวิชา นรังศรี ประธานมูลนิธิพื้นที่ชุ่มน้ำไทย นายหาญณรงค์ เยาวเลิศ ประธานมูลนิธิเพื่อการบริหารจัดการน้ำแบบบูรณาการ และนายศุภชัย บุญทิพย์ นายอำเภอสอง ร่วมกิจกรรม โดยมี นายชัยสิทธิ์ ชัยสัมฤทธิ์ผล รองผู้ว่าราชการจังหวัดแพร่ เป็นประธาน

หมอกควันในจังหวัดแพร่มีกระแสเพิ่มทุกวัน ไฟป่าดับยากเกิดจากเนื้อในนโยบายรัฐไม่จริงใจส่งงบประมาณลงไม่ถึงท้องถิ่นหรือล่าช้า อีกทั้งโครงการของรัฐรื้อป่าสร้างป่าใหม่ร่วมมือกับภาคเอกชนมีการชิงเผาป้องกันป่าของตัวเองปล่อยไฟลามเข้าป่าธรรมชาติและป่าชุมชน ผู้สื่อข่าวรายงานสถานการณ์ไฟป่าและหมอกควันในพื้นที่จังหวัดแพร่ วันที่ 12 กุมภาพันธ์ 2568 ขณะที่ทางราชการมีมาตรการเข้มงวดห้ามจุดไฟเผาป่าหรือเผาในที่โล่งแจ้งโดยเด็ดขาด แต่พบว่ามาตรการดังกล่าวมิได้ทำให้ไฟป่าหมดไปยังคงมีเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทั้ง 8 อำเภอของจังหวัดแพร่แม้ว่ามีจุด hotspot น้อยลงแต่การเกิดหมอกควันในอากาศจนส่งผลต่อสุขภาพของประชาชนมีเพิ่มขึ้นทุกขณะ และเชื่อว่าจะถึงจุดรุนแรงที่สุดในห้วงหมดมาตรการห้ามเผา ที่ตำบลนาพูน อำเภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ มีพื้นที่ป่า ทั้งป่าสงวนแห่งชาติ และสวนป่าในโครงการขององค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ และการปลูกป่าตามนโยบายของรัฐที่ร่วมมือกับภาคเอกชน พื้นที่ป่าเหล่านี้ยังไม่สามารถควบคุมไฟป่าได้ นายสิริชัย โตสุวรรณ รองประธานคณะกรรมการป่าชุมชนบ้านเป่าปม-ดงยาง หมู่ที่ 7 ตำบลนาพูน อำเภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ กล่าวว่า เรื่องนี้ต้องขอชื่นชมนโยบายและแนวทางแก้ไขปัญหาหมอกควันไฟป่าของทางจังหวัดแพร่ที่มีมาตรการมุ่งเน้นให้หมอกควัน PM 2.5 ที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนลดลง และมีมาตรการ มีคำสั่งการ ไปยังทุกพื้นที่ ในขณะเดียวกันภาคประชาชนในชุมชนต่างๆโดยเฉพาะกรรมการป่าชุมชนและชาวบ้านที่พร้อมจะเข้าร่วมตามแผนของทางราชการแต่ปรากฏว่ามีข้อจำกัดมากมายที่ทำให้แผนการแก้ไขปัญหาหมอกควันไฟป่าของจังหวัดแพร่เดินไปไม่ถึงเป้าหมาย อุปสรรคที่ทางราชการควรมองและนำไปสู่การแก้ไขโดยเร่งด่วนคือ 1.ความล่าช้าของงบประมาณ ปัจจุบันงบแก้ไขปัญหาหมอกควันไฟป่าถูกถ่ายโอนจากป่าไม้ลงมายังท้องถิ่นซึ่ง ณ ปัจจุบันยังคงล่าช้า ทำให้ชาวบ้านไม่สามารถออกปฏิบัติการได้และถ้าเนิ่นนานไปจะถึงฤดูเพาะปลูก ชาวบ้านที่จะทำงานดับไฟป่าจะต้องหันไปทำงานในภาคเกษตรของตนเอง 2.ขาดความร่วมมือของชุมชนข้างเคียง การทำงานไม่มีการประสานงานระหว่างชุมชนทำให้ชุมชนที่มุ่งแก้ไขปัญหาต้องทำงานหนักในขณะที่บางชุมชนผู้นำไม่มีความรับผิดชอบ ชุมชน ผู้นำชุมชน ขาดความจริงใจตั้งใจในการป้องกันไฟป่า 4.มาตรการชิงเผาก่อนห้ามเผาในพื้นที่ดูแลของทางราชการ พื้นที่ป่าในความรับผิดชอบของทางราชการใช้วิธีการชิงเผาเปิดพื้นที่ทำแนวกันไฟด้วยการเผาเศษใบไม้ในเขตแนวกันไฟแล้วลุกลามไปยังป่าธรรมชาติจนไม่สามารถดับได้