สุชัย เจริญมุขยนันท

เมื่อศัพท์อีสานกลายเป็นสะพานเชื่อมหมอกับคนไข้ อาจารย์ใช้ภาษาท้องถิ่นช่วยยกระดับการแพทย์ 27 มกราคม 2568  รายการอีสานขานข่าว โดยเครือข่ายสื่อสาธารณะท้องถิ่นอีสาน ได้เชิญ ผศ.สอาด มุ่งสิน รองผู้อำนวยการฝ่ายบริหารและยุทธศาสตร์ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์ มาร่วมพูดคุยในหัวข้อ “ศัพท์อีสานการแพทย์” เพื่อสร้างความเข้าใจระหว่างคนไข้และแพทย์ที่ใช้ภาษาอีสานในการสื่อสาร โดยรายการนี้ดำเนินรายการโดย สุชัย เจริญมุขยนันท ผศ.สอาด เล่าถึงแรงบันดาลใจที่ทำให้เขาสนใจเก็บรวบรวมคำศัพท์ภาษาอีสานในแวดวงการแพทย์มาตลอดกว่า 30 ปี เขาเชื่อว่าภาษาอีสานเป็นรากเหง้าที่ผูกพันกับคนในภูมิภาค และการสื่อสารที่ไม่เข้าใจระหว่างคนไข้และแพทย์สามารถส่งผลต่อการรักษาได้โดยตรง การรวบรวมคำศัพท์เหล่านี้จึงมีเป้าหมายเพื่อเชื่อมช่องว่างทางภาษาและเพิ่มประสิทธิภาพการดูแลสุขภาพ ตัวอย่างคำศัพท์ที่ถูกยกมาพูดถึงในรายการ ได้แก่: กรดไหลย้อน = แสบบักโหก คำนี้สะท้อนอาการแสบร้อนจากกรดในกระเพาะอาหารที่ไหลย้อนขึ้นมาที่หลอดอาหาร การอธิบายด้วยภาษาอีสานช่วยให้ผู้ป่วยเข้าใจอาการของตนเองได้ง่ายขึ้น ปวดสะบัก = เอ็นเข้าเกื้อง ใช้เรียกอาการปวดบริเวณหลังช่วงสะบัก ซึ่งเป็นคำที่เข้าใจง่ายสำหรับชาวอีสาน อาเจียน/อ้วก = ฮาก/ฮากไล/ฮากไลเพี้ยไลโผ่น คำหลากหลายนี้ใช้อธิบายอาการอาเจียนในลักษณะต่าง ๆ ที่มักเกิดกับคนไข้ และสามารถช่วยให้แพทย์ประเมินอาการได้อย่างแม่นยำ แต่ละคำจะมีระดับของการอาเจียนที่ต่างกัน             “ฮาก” คือการอาเจียนธรรมดา ,