ควันหลงประเพณีสงกรานต์ไทยดำสุราษฎร์ คงไว้ซึ่งประเพณีโบราณอันล้ำค่า

ที่ศูนย์การเรียนรู้ ไทยดำ วัดดอนมะลิ อ.พุนพิน จ.สุราษฎร์ธานี เมื่อถึงช่วงเทศกาลสงกรานต์ของทุกปี ชาวไทยดำที่มาตั้งรกรากในจังหวัดสุราษฎร์ธานีและหลายๆพื้นที่ใกล้เคียงทั้งวัยหนุ่มสาว คนเฒ่าคนแก่ ได้แต่งกายชุดสีดำซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของชนกลุ่มนี้ ซึ่งชุดมีความคล้ายคลึงกับชุดของชาวเขาทางภาคเหนือมาร่วมกิจกรรมสืบสานประเพณีดั้งเดิมของไทยดำมา กว่า70 ปี โดยเริ่มต้นเป็นการกล่าวประวัติความเป็นมาของไทยดำด้วยภาษาถิ่นและภาษาไทย ที่ย้ายถิ่นฐานมาประกอบอาชีพในพื้นที่จังหวัดสุราษฎร์ธานี โดยส่วนใหญ่จะอาศัยอยู่ริมแม่น้ำตาปี

จากนั้นจะเป็นการใช้ด้ายผูกข้อมือ ขอพรผู้เฒ่าผู้แก่ หรือผู้อาวุโสของชาวไทยทรงดำ โดยมีนายวิสูตร อินทรกำเนิด นายอำเภอพุนพิน เป็นประธาน และร่วมกิจกรรมของชาวไทยดำ และตามด้วยการละเล่น การร้องรำทำเพลงของบรรดาลูกหลานชาวไทยดำ เล่นดนตรียึดประเพณีดั้งเดิมของชาวไทยดำ เป็นการอนุรักษ์ซึ่งประเพณีกิจกรรมอันทรงคุณค่าของชาวไทยดำ

สำหรับชาวไทยดำในจังหวัดสุราษฎร์ธานี ได้อพยพมาจากภาคกลางเมื่อปี 2496 โดย นายทัศ สระทองแพ ได้มาตั้งหลักปักฐานเป็นคนแรก และต่อมา ก็อพยพตามกันมา ซึ่งถิ่นฐานเดิมอยู่แถบจังหวัดนครปฐม สุพรรณบุรี กาญจนบุรี เพชรบุรี ราชบุรี ได้เข้ามาจับจองที่บริเวณสองฝั่งแม่น้ำตาปี ตอนช่วงกลางๆ เป็นทุ่งกว้างๆ เรียกว่า ทุ่งปากขอ อีกด้านหนึ่งคือ หมู่บ้านทับชัน ไทรงาม และท่าสะท้อน พี่น้องไทยดำอพยพมาที่จังหวัดสุราษฎร์ธานีเพื่อทำนา ซึ่งมีพื้นที่เหมาะแก่การทำนา เป็นที่ราบลุ่มฝั่งแม่น้ำ

ปัจจุบันนี้มีลูกหลานไทยดำมากมาย และกลมกลืนในวัฒนธรรมกับชาวถิ่นสุราษฎร์ธานีไปแล้ว เพราะเวลาผ่านมาหลายรุ่น น้อยคนนักที่จะปฏิบัติตามผู้เฒ่าผู้แก่ มาถึงวันนี้ได้มีการฟื้นฟูประเพณีดั้งเดิมอย่างจริงจัง โดยคนรุ่นใหม่เพื่อไม่ให้วัฒนธรรมของบรรพบุรุษสูญหายไป โดยมีการอนุรักษ์ประเพณีดั้งเดิมกันตลอดมา และกำหนดการจัดกิจกรรมขึ้นในเทศกาลตรุษสงกรานต์ทุกวันที่ 15 เมษายนของทุกปี.