Trade Wars Are Easy to Lose
ทรัมป์กำลังพาเศรษฐกิจสหรัฐเข้าสู่ “สงครามเวียดนามทางเศรษฐกิจ”
ผมเพิ่งอ่านบทความของ Adam Posen ใน Foreign Affairs (9 เม.ย. 2025) แล้วรู้สึกว่านี่คือคำเตือนที่สหรัฐควรฟังให้ชัด เพราะสิ่งที่ทรัมป์ทำกับสงครามภาษีกับจีนนั้น ไม่ใช่ “การต่อรองอย่างแข็งกร้าว” — แต่คือการเดินเข้าสู่ความพังพินาศโดยไม่เตรียมตัว
1. การค้าไม่ใช่โป๊กเกอร์
รมว.การคลังสหรัฐบอกว่าจีน “ถือไพ่แค่คู่สอง” เพราะเขาส่งออกมาหาเรามากกว่า เรานำเข้าเยอะกว่าเสียอีก
ฟังดูเหมือนเราถือไพ่เหนือกว่า — แต่ Posen บอกว่า นี่คือการเปรียบเทียบที่ ผิดตั้งแต่หลักคิด โป๊กเกอร์เป็นเกมแพ้ชนะ (zero-sum) แต่การค้าเป็นเกมที่ทั้งสองฝ่ายได้ประโยชน์ (positive-sum) เราได้ของที่เราผลิตเองไม่ได้ เขาได้รายได้จากการส่งออก ทุกคนได้สิ่งที่ตัวเองต้องการ
2. จีนเจ็บน้อยกว่า เพราะเขาเสียแค่ “เงิน” แต่เราจะเสีย “ของจำเป็น”
ทรัมป์คิดว่าจีนจะเจ็บกว่าเพราะเสียรายได้
แต่โพเซนแย้งว่า จีนแค่เสียเงิน ซึ่งจีนมีเงินออมมหาศาล และสามารถหาใหม่ได้ จะขายให้ประเทศอื่น หรือกระตุ้นเศรษฐกิจในประเทศก็ยังพอได้
แต่สหรัฐเสียคือ “สินค้า” ที่ขาดไม่ได้ในชีวิตประจำวัน ต้องใช้เวลานานกว่าจะสร้างสายการผลิต ถึงทำได้ก็คงแพงกว่าเดิมหลายเท่า
• ยารักษาโรค
• ชิปอิเล็กทรอนิกส์
• แร่หายาก
• ของเล่น เสื้อผ้า เครื่องใช้ในบ้าน
ถ้าโดนตัดจริง ชั้นวางของห้างในช่วงคริสต์มาสอาจว่างเปล่า — แล้วคนอเมริกันจะฉลองกันยังไง?
Trump คงต้องเพิ่มลิสต์ของสินค้ายกเว้นให้ยาวเป็นหางว่าว
3. สหรัฐต้องพึ่ง “เงินจากคนอื่น” มา finance การขาดดุลบัญชีเดินสะพัด
อีกจุดสำคัญที่หลายคนลืมคือ สหรัฐขาดดุลบัญชีเดินสะพัด (current account deficit) แปลตรงๆ คือ ใช้จ่ายเกินตัว และต้องพึ่งเงินออมจากต่างชาติ
ถ้าเราเปิดศึกทางการค้ากับจีน ยุโรป เม็กซิโก แคนาดาไปพร้อมกัน ใครจะยังเชื่อมั่นในรัฐบาลอเมริกันจนอยากเอาเงินมาลงทุน ซื้อพันธบัตร หรือป้อนทุนให้เราอีก?
ความเชื่อมั่นหาย = ทุนไหลออก = ดอกเบี้ยพุ่ง = เงินเฟ้อไม่ลง = นักลงทุนหนี
4. ถ้าหวังให้เป็นแค่ “เกมขู่ต่อรอง” ก็ยิ่งอันตราย ต่อให้สงครามภาษีครั้งนี้เป็นแค่ “กลยุทธ์เจรจา” ก็ใช่ว่าจะปลอดภัย เพราะการขู่ที่น่าเชื่อถือ ต้องทำให้เจ็บจริง — และตลาดจะเชื่อว่า “ความไม่แน่นอนจะอยู่กับเราตลอดไป”
ผลคือ การลงทุนหาย เศรษฐกิจชะลอ กำลังการผลิตลด และอำนาจต่อรองของเราก็ลดลงไปเรื่อยๆ
สรุป : สหรัฐกำลังเปิดศึก โดยไม่มีอาวุธและไม่มีแผนสำรอง โพเซนเปรียบว่า นี่เหมือนการยั่วยุศัตรูให้รบ ทั้งที่เรายังไม่ได้เตรียมตัวป้องกันตัวเองเลย และเขาจบท้ายแบบแรงแต่จริงว่า — นี่คือสงครามเวียดนามทางเศรษฐกิจ
สงครามที่ไม่มีทางออกที่ดี บั่นทอนความเชื่อใจและศรัทธาทั้งในและนอกประเทศ และสุดท้ายอาจเหลือแต่ความเสียหาย
⸻
บทความเต็มชื่อ “Trade Wars Are Easy to Lose” (Foreign Affairs, April 2025)
ที่มา : Pipat Luengnaruemitchai
