ตรัง ชาวนาหมื่นศรี สืบสาน \”การเล่นลูกลม\” ภูมิปัญญาท้องถิ่น สร้างรายได้สู่ชุมชน

ตรัง จากของเล่นโบราณกลางทุ่งนา สู่แหล่งเรียนรู้และผลิตภัณฑ์ท้องถิ่นที่มีเอกลักษณ์ พร้อมจัดงานเทศกาลแข่งขันลูกลมประจำปี 2568 ระหว่างวันที่ 5-9 มีนาคม นี้ สร้างสีสันการท่องเที่ยวเมืองตรัง

ที่ตำบลนาหมื่นศรี อ.นาโยง จ.ตรัง ซึ่งเป็นพื้นที่ทำนาที่ใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งของจังหวัดตรังแล้ว ในวันนี้ผู้เฒ่าผู้แก่ในหมู่ก็ยังคงสืบทอดวิธีการทำ “ลูกลม” หนึ่งในการละเล่นชื่อดังของชาวตรังและภาคใต้ จนกลายเป็นแหล่งเรียนรู้ แหล่งผลิต และแหล่งจำหน่ายลูกลมให้แก่ผู้ที่สนใจ

โดยเฉพาะที่บ้านของคุณตาประเสริฐ คงหมุน อายุ 74 ปี ตั้งอยู่เลขที่ 21/1 หมู่ที่ 2 ต.นาหมื่นศรี ในฐานะปราชญ์ชาวบ้านด้านการทำลูกลม ซึ่งจะทำขึ้นมาทุกปีในช่วงที่ข้าวกำลังออกรวงจนเหลืองสุกอร่าม และยังเป็นช่วงหน้าแล้งที่ลมพัดแรง เพื่อนำไปปักไว้กลางทุ่งนา โดยลูกลมของชาวนาหมื่นศรีทำจากวัสดุธรรมชาติ ใช้ไม้ไผ่ ซึ่งเป็นวัสดุหลัก มีลักษณะคล้ายกังหันลม มี แกนหมุน ที่ทำให้ใบพัดเคลื่อนที่ได้เมื่อถูกลมพัด เมื่อหมุนจะเกิดเสียงดัง มีหลายขนาด และชาวบ้านติดตั้งบริเวณทุ่งนาหมื่นศรี ซึ่งเมื่อลูกลมโต้ลมก็จะมีเสียงดังออกมาลั่นทุ่ง จึงช่วยไล่นกไล่กาที่จะบินมากัดกินข้าวในนา เพราะชาวบ้านเก็บเกี่ยวไม่ทัน

ในปัจจุบัน ลูกลมนาหมื่นศรียังได้รับความสนใจในเชิงวัฒนธรรม และมีงานเทศกาลที่จัดขึ้นเพื่ออนุรักษ์ประเพณีนี้ กลายเป็นที่มาของการจัดงานแข่งขันลูกลม ชมถ้ำเขาช้างหาย เป็นประจำขึ้นทุกปี ซึ่งในปี 2568 จะจัดขึ้นระหว่างวันที่ 5-9 มีนาคม 68

โดยในช่วงนี้ชาวบ้านในตำบลนาหมื่นศรี จะพร้อมใจกันทำลูกลม แล้วประดับประดาตกแต่งอย่างสวยงามนับพันๆ ดอก และนำไปปักไว้ริม 2 ฝั่งถนนที่ตัดผ่านกลางทุ่งนา จนสร้างความสวยงามและความประทับใจให้แก่ประชาชนและนักท่องเที่ยวเป็นอย่างมาก

คุณตาประเสริฐ คงหมุน กล่าวว่า ตั้งแต่มีการเปิดตัวงานลูกลมอย่างเป็นทางการเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเมื่อหลายปีที่ผ่านมา และมีการจัดแข่งขันลูกกลมสร้างความตื่นเต้นและสนุกสนานให้กับชาวบ้าน เพิ่งถือเป็นการอนุรักษ์ภูมิปัญญาดั้งเดิมไว้ด้วย มีรางวัลเพื่อให้แต่ละคนยกระดับและพัฒนาลูกกรุงให้ดีขึ้น เช่นเทคนิคการสร้างเสียง และเครื่องทรงหรือเครื่องตกแต่งให้ลูกดมมีความสวยงาม ซึ่งตนทำทั้งลูกรวมขนาดเล็กสำหรับเป็นของที่ระลึก และรูปลมขนาดใหญ่สำหรับแข่งขันด้วย โดยลูกลมขนาดเล็กที่ตนทำมีทั้งสำหรับตั้งโชว์ เป็นของฝากของที่ระลึก ในงานต่างๆรวมทั้งงานลูกชมด้วย ในขณะที่ราคาขายลูกลมที่ตนทำขายนั้น ราคาเริ่มต้นที่ ดอกละ 850 บาท ส่วขนาดใหญ่ราคา เริ่มต้น ดอกละ 2,000 บาท ค่าส่งตามจริง ซึ่งขายได้ทั่วประเทศ ทุกภาคของไทยก็ว่าได้ เพราะลูกลมนาหมื่นศรีสวยงามเป็นเอกลักษณ์ เป็นรูปทรงที่เป็นเอกลักษณ์ของที่นี่

และเราเป็นวิสาหกิจลูกลม ส่งเสริมการเรียนรู้ให้กับเด็กและเยาวชน เพราะเป็นเรียนรู้ลูกลมเพียงแห่งเดียว ปีนี้มีชาวบ้านส่งลูกลมแข่งขัน กว่า 200 ดอก แบ่งเป็นประเภทเล็ก กลาง ใหญ่

นอกจากนี้ตนยังผลิตพัดลมมือถือจากวัสดุธรรมชาติ จากไม้ไผ่ และ ลูกมะพร้าวขนาดเล็ก ราคาเริ่มต้น ตัวละ 50 บาท ซึ่งผู้สนใจสามารถสั่งซื้อได้ที่หมายเลขโทรศัพท์ 087-2766058 , 095-2579857

นายรุ่น ไพริน อายุ 77 ปี กล่าวว่า วัสดุที่ใช้หลักๆ ก็เป็นไม้ไผ่ ไม้ ตนทำลูกลมมา 30 กว่าปี ปีนี้มียอดสั่งซื้อเข้ามาจากต่างจังหวัดด้วย และก็ทำเพื่อไปแข่งขันในงานลูกลมด้วย จำนวน 5 ดอก

ด้านนายสุวัฒน์ เพชรขาว ครู สกร.ต.นาหมื่นศรี กล่าวว่า ตนได้รับความอนุเคราะห์จากลุงประเสริฐ ให้นำลูกลมขนาดเล็กไปโชว์ในขบวนพาเหรดการแข่งขันกีฬาของ สกร.ภาคใต้กลุ่มอันดามัน เพื่อเป็นการเผยแพร่ประเพณีการละเล่นของชาวนาหมื่นศรี ซึ่งทางวิสาหกิจลูกลมนาหมื่นศรี ก็ให้การสนับสนุนอย่างดี